Copyright © 2011 Cevad Memduh Altar
Atatürk’ün, öteki devrimlerinin yanı sıra, müzik devrimini gerçekleştirmek amacıyla 1934 yılında oluşturduğu 1. Müzik Kurultayı’nın ardından Ankara Devlet Konservatuarı’nı kurmak üzere Ankara’ya davet edilerek 1935-1938 yılları arasında aralıklı olarak çalışan (Cevad Memduh Altar’ın da birlikte çalıştığı, raporlarını ve mektuplarını Türkçeye çevirdiği ve yakın dostluk kurduğu) Alman uzman ve besteci Paul Hindemith’in, 27 Şubat 1935 tarihli Mukavelesi ve 30 Mart 1935 tarihli ücret makbuzu ile 1938 Eylül sonuna kadar süren yazışmalardan oluşan 53 adet belgeyi içeren ve Türkiye’nin müzikoloji tarihini yakından ilgilendiren bu önemli dosyadan, 35 adet önemli belge bu bölümde yer almaktadır. (Hindemith mektuplarının Almancadan Türkçeye çevirileri Sn. Elif Damla Yavuz tarafından yapılmıştır.)
Ayrıca Türkiye’de çağdaş müzik eğitimi için kurulacak olan müzik okulları konusunda uzmanların verdikleri raporlara da burada yer verilmiştir. Raporların orijinallerinin nerede olduğu bilinmemektedir. Milli Eğitim Bakanlığı arşivinde bulunabileceği gibi, Bakanlığın 1947 yılında geçirdiği yangın sonucu yok olmuş da olabilir. (Buradaki raporlar zamanında Cevad Memduh Altar tarafından Türkçeye çevrilmiştir.)
Şefik Kahramankaptan tarafından derlenen ve Elif Damla Yavuz tarafından Türkçeleştirilen Hindemith Raporları ise, Sevda-Cenap And Müzik Vakfı Yayınları tarafından, Paul Hindemith'in ölümünün 50. yılı vesilesiyle, 2013 yılında yayımlanmıştır.
Çocukken keman derslerine başlayan Hindemith, Frankfurt’ta konservatuvara girerek ileri keman, orkestra şefliği ve kompozisyon dersleri aldı. 1914’te Frankfurt Opera Orkestrası’nda yardımcı şef ve 1917’de konzertmeister olarak görev yaptı. 1914’ten itibaren Rebner Yaylı Sazlar Kuarteti’yle çaldı, 1921’de kurduğu Amar Kuarteti’yle birlikte Donaueschingen Festivali’nde 1920-1929 döneminde konserler verdi. 1922’de Salzburg’da kendi eserlerinin çalınmasıyla uluslararası müzik çevrelerine girmiş oldu. 1927’de Berlin’de Berliner Hochschüle für Musik’de kompozisyon dersleri vermeye başladı. 1930’lardan itibaren Almanya’da iktidara gelen Nazi Partisi ile ilişkileri bozuldu ve atonal müziği dolayısıyla ağır eleştirilere uğradı.
Hindemith 1935’ten başlayarak, ünlü şef Wilhelm Furtwängler’in tavsiyesi üzerine kendisini davet eden Ankara hükümetiyle yakın ilişki kurdu ve Atatürk’ün müzik devrimi çerçevesinde Türkiye’de çoksesli müzik eğitiminin kurumsallaşmasına büyük katkıları oldu; 3 yıl boyunca, sürekli görev almadığı halde devlet müşaviri sıfatıyla kısa sürelerle Ankara’ya gidip uygulamaları denetleyerek ve denetimlerini raporlarla pekiştirerek, Ankara Devlet Konservatuvarı’nın ve Devlet Operası’nın kurucuları arasında yer aldı.
Hindemith 1940 yılında A.B.D.’ye göç etti. Artık müzik kuramlarını geliştirmiş, bunları kendi öğretim yöntemlerine ve bestelerine uygulamaya başlamıştı. Amerika’da Yale Üniversitesi’nde müzik eğitimciliğini sürdürerek birçok tanınmış Amerikan müzisyenini yetiştirdi. 1946’da Amerikan vatandaşlığına geçen Hindemith 1953’te Avrupa’ya dönerek İsviçre’ye yerleşti ve Zürih Üniversitesi’nde ders vermeye başladı. Bu arada konuk orkestra şefliği de yaptı ve çoğu kendi besteleri olan eserlerle birçok plak ve ses kaydı gerçekleştirdi.
Bu sayfadaki belgelerin orijinalleri İTÜ Maçka Kampüsündeki MİAM kütüphanesinde bulunmaktadır.