Cevad Memduh Altar1902-1995
English | Français | Deutsch | Italiano | Español

DOSYALAR / WANDA LANDOWSKA

           Cevad Memduh Altar’ın 1954 yılında A.B.D.’ye davetli olarak yaptığı güzel sanat konusundaki üç aylık inceleme gezisi sırasında tanıyıp dostluk kurduğu, piyanist Ayşe Savaşır’ın ilk Türk klavsencisi olarak yetişmesinde ve daha sonra Ankara Devlet Konservatuvarı’nda ilk klavsen sınıfının kurulmasında büyük yardımlarını gördüğü, Polonya asıllı ünlü klavsenist Wanda Landowska’yla Mayıs 1954’ten Temmuz 1959’a kadar Fransızca olarak sürdürdüğü yazışmaları ve daha başka belgeleri içeren (83 adet belge) ve Türkiye’nin müzikoloji tarihini yakından ilgilendiren bu önemli dosyadan seçilen mektuplar bu bölümde yer almaktadır.

            Cevad Memduh Altar, daha 40’lı yıllarda Ankara Radyosu’nda klasik Batı müziği programları yaptığı zamanlarda plaklarından tanıdığı Wanda Landowska ile tanışmayı, Amerika gezisi sırasında özel olarak programa koydurarak, 26 Mart 1954 günü Lakeville’deki evinde onu ziyaret eder. (Bu ziyaretin öyküsü: Andante dergisinde çıkan 50 yıl öncesinden bir klavsen hikayesi). Altar ile Landowska’nın Haziran 1955’ten başlayarak Landowska’nın 16 Ağustos 1959’daki ölümüne kadar süren, ondan sonra da sekreteri ve yardımcısı Denise Restout ile devam eden yazışmaları, Ankara Devlet Konservatvarı’nda ilk klavsen sınıfının kurulması, Pleyel firmasından iki klavsen siparişi, piyanist Ayşe Savaşır’ın klavsenist olarak onun yanında yetişmesi, klavsen metodları, notaları ve literatürü gibi konuları kapsar. Büyük mücadelelerle süren bu dönem, 1961 yılında Ankara Devlet Konservatuvarı’nda ilk klavsen sınıfının kurulması ve Ayşe Savaşır’ın 7 Ocak 1961’de ilk klavsen konserini vermesiyle başarılı bir şekilde sonuçlanır.

 

(Landowska mektuplarının Fransızcadan Türkçeye çevirileri İnci Kut tarafından yapılmıştır.)

  1. Landowska mektup (7.7.1955)
  2. - Cevap mektubu (28.7.1955)
  3. Landowska mektup (23.3.1957)
  4. Landowska mektup (21.6.1957)
  5. Landowska mektup (1.4.1959)
  6. Landowska mektup (23.7.1959)
  7. Restout mektup (21.8.1959)
  8. Landowska'nın vefat haberi (Ağustos 1959)
  9. Restout mektup (16.10.1959)
  10. Ayşe Savaşır'ın ilk klavsen konseri programı (7.1.1961)
  11. Ayşe Savaşır'ın ikinci Klavsen-Keman ve Yaylı Sazlar Orkestrası Konseri programı (14.5.1961)
  12. Cevad Memduh Altar'ın ilk klavsen sınıfı hakkındaki konuşması (14.5.1961)

Fotoğraflar

Landowska ile evinde sohbet 1954
Wanda Landowska evinde 1954

Bu sayfadaki belgelerin orijinalleri İTÜ Maçka Kampüsündeki MİAM kütüphanesinde bulunmaktadır.

WANDA (LOUISE) LANDOWSKA (1879-1959) kimdir?

Büyük Hali
      20. yüzyılda klavsen müziğine yeniden ilgi duyulmasını sağlamış olan Polonya asıllı ünlü piyanist ve klavsenci Wanda Landowska, 5 Temmuz 1879’da Varşova’da doğdu. Babası avukattı, annesiyse Mark Twain’i Lehçeye çevirmiş olan bir dilbilimciydi. Wanda Landowska bir harika çocuk olarak dört yaşında piyano çalmaya başladı ve çok küçük yaştan itibaren Varşova Konservatuvarı’nda piyano öğrenimi görerek Kleczynski ve Michalowski’yle çalıştı. 1896’da Berlin’e giderek Heinrich Urban’ın yanında kompozisyon öğrenimi gördü. O dönemde asi ruhlu bir öğrenci olmasına rağmen yazdığı şarkılar ve piyano parçalarıyla önemli yarışmalarda ödüller almayı başardı.

AYŞE SAVAŞIR kimdir?

Piyanist ve klavsenci Ayşe Savaşır 1934 yılında Ankara’da doğdu. Ankara Devlet Konservatuarı Piyano Bölümü Yüksek Kısmından Fuat Turkay’ın öğrencisi olarak 1955’te mezun oldu. Aynı yıl Amerika’ya giderek Juilliard Müzik Okulu’na girdi. Burada piyanonun yanı sıra ünlü klavsenci Wanda Landowska’yla klavsen çalıştı. 1959’da Juilliard School of Music’den Joseff Raiefe’nin öğrencisi olarak mezun oldu. 1960’ta Landowska’yla yaptığı çalışmaları tamamlayıp Türkiye’ye döndü. Ankara Devlet Konservatuarı’nda piyano öğretmenliğine ve konservatuarda yeni kurulmuş olan Klavsen Bölümü’nün başına getirildi.

Gazete Kupürleri