Copyright © 2011 Cevad Memduh Altar
WANDA LANDOWSKA Lakeville, Conn.
Tel: Hemlock 5-9308
Bay Cevad Memduh Altar
Hatay sokak 17 B.D.2
Ankara – Yenişehir
TÜRKİYE
Muhterem ve aziz dostum,
17 Temmuz tarihli mektubunuzu aldım. Önce 80. yaşım münasebetiyle iyi temennilerinize teşekkür etmeme müsaade ediniz. 5 Temmuzda, benim için Türk genç kızlarının işlediği harikulade güzel örtüyü Bay Dolunay ve eşinin ellerinden sevinçle aldım. Bu güzel örtüye sahip olmaktan ve onu hayranlıkla seyrederek güzel memleketinizi ve dostluğumuzu düşünmekten çok mutluyum. Size bütün kalbimle teşekkür ederim.
Size yazmak geciktiysem özür dilerim. Türkiye’de klavsenin ne şekilde tanıtılması gerektiğini uzun uzun düşündüm.
Bu, Türk musiki hayatında eşsiz bir olaydır, bütün önemini ortaya çıkarmak yerinde olur. Uzun düşüncelerden sonra, Ayşe’nin bir yıl daha sıkı ve ciddi çalışma imkânını elde ettiğine emin olduğumdan, sanıyorum ki, hattâ eminim ki, Ayşe’nin klavseni memleketinde ilk defa kendisinin tanıtması her bakımdan tercih edilmeli. Ayşe, bu enstrümanı herhangi bir kimseden yalnızca daha iyi çalmakla kalmaz, aynı zamanda kendi ana dilinde daha iyi anlatabilir; böylelikle herkes tarafından anlaşılmış da olur.
Ben bunu şu şekilde düşünüyorum: Ayşe Türkiye’ye dönüşünde bu enstrümanı önce müzisyenlere, profesörlere ve Ankara Devlet Konservatuvarı öğrencilerine birkaç konferans ve konserle takdim edebilmeli. Sonra halkın önünde de çalması gereklidir. Radyoda çalarak ve konuşarak de kendisini dinletmeli.
Böylelikle Türkiye müzik tarihinde ilk defa olarak bir memleket çocuğunun bu yeni “Eski Müziği” öğretmesi, onun kişiliği, enstrümanı ve repertuvarı lehine ilgi uyandırmış olur.
Ayşe’nin dönüşünden önce yabancı sanatçılara başvurulması, Türkiye’de ilk klavsen sınıfını onun yaratmasının önemini vurgulayacağından eminim.
Kısa bir süre sonra da bu enstrüman ve edebiyatı memleketinizin müzik hayatında yerini alınca, yabancı sanatçılar Türkiye’ye getirtilerek konser vermeleri ve Ayşe’nin de yurt dışında dinletilmesi yararlı olur. O zaman size şu öğrencilerimi hararetle tavsiye edebilirim:
Gusta Goldschmidt ve oda müziği topluluğu “Alma Musica”
Aimée Van de Wiele
Rafael Puyana
Ruggero Gerlin
1959-60 ders yılı için Ayşe’nin dönüşünden önce hazırlık yapma fikriniz mükemmel. Bu, bence şu şekilde gerçekleştirilebilir:
Türkiye radyo istasyonları, bazı programlarını, Ayşe tarafından Türkçe açıklamalı olarak benim plaklarımın çalınmasına ayırabilir. Bu açıklamaları burada banda alıp size yollarız.
Ayrıca belli başlı gazetelerde birkaç makale ile klavsen sınıfının kuruluşunu duyurmak, hem bu enstrümana hem de ilk Türk klavsenistine ilgiyi çeker.
Ayşe’nin Lakeville’e yerleşmesinden beri çalışmalarında çok çabuk ilerlediğini görmekten mutluyum. 5 Temmuzda yalnızca üç haftalık bir çalışmadan sonra Bay ve Bayan Dolunay’a Bach’ın en güç eserlerinden birini çalabilmiştir.
Klavsenlerin iyi durumda oraya varacaklarını umuyorum. Bildiğiniz gibi bunlar çok değerli enstrümanlardır ve özel bakım isterler. Mektubuma bunların mümkün olabildiğince iyi korunmaları için bir tavsiye listesi ekliyorum.
Ayrı bir postayla da klavsen sınıfı kütüphanesinin temelini oluşturacak olan ve tavsiye ettiğim müzik basımlarının listesi gönderilecektir.
En derin duygularımın kabulünü rica ederim, aziz dostum,
Wanda Landowska
Not: Ayşe’nin dönüşünden önce klavsenlerin akort edilmeleri gerekli olmamakla birlikte, ekte akort etmenin ayrıntılı talimatını gönderiyorum. İyi bir piyano akortçusu bunları anlayacaktır.