Copyright © 2011 Cevad Memduh Altar
Teşekkür ederim. Öncelikle Cevad Memduh Altar’ın yaşamını değerlendirirken musiki inkılabına -ya da ‘Atatürk’ün müzik devrimine’ anlamıyla da söylemek istedim burada- adanmış, programlanmış bir yaşam olarak görüyorum özetle. Bu konuşmaları dinledikten sonra bunu daha belirgin olarak fark ettim. Bu programlanmış bir yaşam, yalnız müzik devrimini gerçekleştirmek üzere, belki onun kendi yaşamı bile o kadar önemli değildi. Server Acim’in söylediği gibi, Atatürk’ün müzik devrimini anlatırken “pianissimo’dan başlayarak bir crescendo, fortissimo ve tekrar decrescendo ile pianissimo kullanıyordu” dedi. Yaşamı da bu crescendo ve decrescendo’dan oluşuyor bence. Çok sevdiği öğretmenliğe öncelik gördüğü bir işi yapmak için ara veriyor, 34 yılından itibaren devlet adamlığına geçiyor, çünkü müzik devrimini gerçekleştirmesi için Güzel Sanatlar’da görev alması lazım, operanın kuruluşunda görev alması lazım, Konservatuar’ın kuruluşunda görev alması gerekiyor ve buna göre bir yaşam belirliyor, ama sonra tekrar 51 yıllarından itibaren o çok sevdiği öğretmenliğe, öğretmeye geri dönüyor ve ömrünün sonuna kadar öğretmeye devam ediyor. Tabii ki öğretmenliği yalnızca girdiği derslerle değil, sayın Adalet Ağaoğlu’nun belirttiği gibi, radyo programlarıyla, konuşmalarıyla, yurt dışında yaptığı araştırmalarıyla, yazdığı kitaplarıyla bütün bir Cumhuriyet dönemini günümüze kadar aydınlatmaya çalışıyor. Gerek yazarlığı, gerek yapımcılığı -program yapımcılığı-, devlet adamlığı, tüm yönleri Cumhuriyet’e adanmış bir yaşam olarak algılıyorum ben.
Birinci oturumda konuşmacılarımız hepsi buna dayanarak söz aldılar. Kimisi bilimsel yayınlarından söz etti, kimisi onun TRT’de yaptığı programlardan söz etti. Bunları ben size tekrar baştan anlatmak istemiyorum, sabahtan beri zaten bunları birlikte dinliyoruz. Benim bu konuşmalardan özetleyebileceğim, Cumhuriyet’e adanmış bir yaşam olduğudur ve bizlere örnek olması gereken bir yaşam olduğudur, zaten yetiştirdiği öğrencileri de bunu üstlenmişler ve onlar da bizleri yetiştirdiler. Biz de üstlenerek bundan sonraki kuşağı yetiştirmeye, Cumhuriyet’in müzik ve sanat devrimlerine bağlı kalmaya devam edeceğiz. Ben buna inanıyorum, bunu bir kez daha yaşamış bulunuyorum ve onun için mutlu ve gururluyum, sizinle paylaştığım için. Cevad Memduh Altar’ı düşündüğüm zaman kendi yaşamımda, ben neden Carmen operasını bu kadar rahat aktarabiliyorum öğrencilerime acaba? Çünkü Cevad Memduh Altar daha önce bana bunu bıraktı, onun bıraktıkları sayesinde aktarabiliyorum. Opera tarihini anlatırken çok fazla zorlanmıyorum. Benim Cevad Memduh Altar dışında fazla bir şeye kaynak olarak ihtiyacım yok. Tabii ki kendimizi geliştirmek durumundayız. Cevad Memduh Altar işte bu “Opera Tarihi”ni yazarken bunu düşünüyordu. Zaten bir kitap yazmanın ötesinde, bundan sonraki kuşaklara söylenecek söz bırakmak, önlerini açmak, daha iyisini yapmalarına fırsat tanımak istiyordu. Amaç yalnızca kitap yazmak değildi bence. Tabii ki opera onun için çok önemliydi, ama bu arada bir taraftan da devlet adamıydı Cevad Memduh Altar. Ne yapıyordu? Devlet operasını yönetiyordu. Bir taraftan yönetirken eksik gördüğü o kitabı yazmak istedi. Bunu konuştuk bu oturumda.
Sonra Ersin Antep 50 yıldır belki devam eden bir yanlışı düzeltti. Biz müzikologlar iyi çalışmıyoruz diye düşünüyorum ben şimdi. Birisi bir şey söyledikten sonra ona inanıyoruz ve o bilgiyi sürekli kullanıyoruz. Kim yanlış yazdı bunu bilmiyorum, Gazimihal mi yanlış yazdı?, çoğunlukla Gazimihal’in aktardığı notlardır
o bildiklerimiz. 1938 yılında yapılan Ankara Devlet Konservatuarı’nın gerçekleştirdiği ikinci araştırma gezisinden söz ettiniz. Biz hep Cevad Memduh Altar’ın da oraya katıldığını düşünüyorduk birinci oturuma kadar. Sayın Ersin Antep’in hatırlatmasıyla bu yanlışı da düzeltmiş oluyoruz, ama bizim bu bilgiyi bir an önce yaygınlaştırmamız lazım elimizden geldiğince. Şimdiye kadar yazılmış olan tüm bilgiler değiştirilmek zorunda bu konuda . İkinci geziye Cevad Memduh Altar katılmadı, artık bunu biliyoruz, Ersin beyden öğrendik.
Sayın Adalet Ağaoğlu’nun konuşmasından o yıllara biz de tanıklık etmiş olduk. O yıllarda radyo programları nasıl gerçekleşiyordu ve bunda Cevad Memduh Altar’ın rolünü, üstlendiği rolü öğrenmiş olduk. Metnin sesini duymak, gerçekten güzel. Bunu öğrendik bugün. Buna teşekkür ediyoruz, Adalet Ağaoğlu’na, bizimle paylaştığı için bunu.
Cihat Aşkın bize Cevad Memduh Altar adına bir ödül verilmesi gerektiğini hatırlattı. Bunu inşallah unutmayız, bir an önce gerçekleşmesine çalışırız ve Cevad Memduh Altar adına bir ödül düşünülür, bunu üstlenebilelim, en azından bugünkü toplantının ardından bu üstlenilmeli, bu gerçekleştirilmeli.
Sayın Ahmet Altar’a ailesine ait değerli bilgileri bizimle paylaştığı için teşekkür ediyoruz ve anılarını bir an önce yayınlamasını diliyoruz. Babasıyla 8 yıl süren anılarını yazma sürecini bizimle paylaşmasını istiyoruz bir an önce, onlara sahip çıkmak istiyoruz.
Sayın Gündüz Gökçe hocamız Cevad Memduh Altar’ın tanıklığını yapmışlardan. Bizimle paylaştı. Çok teşekkür ediyoruz.