Mektubun Türkçesi (27.9.1941)

Prof. Carl Ebert                                                                                                            Tarabya, Sümer Palas
                                                                                                                                   27 Eylül 1941

Güzel Sanatlar
Umum Müdürü
Tevfik Ararat
A n k a r a

 

Sayın Genel Müdür bey,

            Ekselansları Bakan bey, “Otelci Kadın”ın, “Tosca” 2. perdesinin ve “Butterfly”ın Ekim ayındaki bayramda yeniden sahnelenmesini onaylayınca, hemen ön hazırlık, prova ve benzeri çalışmalar için gerekli planlamaları yaptım.
Bu eserleri ilk sahnelenişinde hangi şefler yönettiyse, yine aynı şeflerin görevlendirilmesi en doğal ve mantıklı çözüm olurdu. Bu nedenle, “Tosca” için Dr. Praetorius’u, “Butterfly” için de Ferid Alnar beyi şef olarak belirledim. Sahnelenmesi düşünülen “Fidelio” ve “Satılmış Nişanlı” eserlerinin hazırlık çalışmaları da, bu iş bölümünün bu şekilde organize edilmesini gerektiriyordu.

            Ancak geçtiğimiz günlerde, Dr. Praetorius bana, “Tosca” operası 2. perdesinin Ekim ayında düşünülen temsilini yönetemeyeceğini bildirdi. Buna gerekçe olarak da, Ferid Alnar beyin, Nisan ayındaki temsillerde şef olarak, orkestrada ve şancılarda dinamik değişiklikler yapmış olmasını gösterdi. Ben de kendisine, böyle kişisel yorumların her şefin hakkı olması gerektiğini, Dr. Praetorius’un da önümüzdeki orkestra provalarında kendi istediği yöndeki değişiklikleri orkestraya ve şancılara uygulama şansı olacağını belirttim.

            Ancak benim bu yöndeki dostane çabalarım Herr Dr. P.’nin bu anlaşılmaz direncini yok etmeye yetmediğinden, Ekselansları Bakan beyin bu konuda bir karar vermelerini, Genel Müdürlüğünüzden rica etmek durumundayım.
Bu konudaki görüşümü yukarıda belirtmiş olmakla birlikte, izninizle, aşağıdaki noktaları da önemle vurgulamak istiyorum:

1. Tiyatro alanındaki geleneksel uygulamaya göre, bir orkestra şefinin, çalıştırdığı eserin her röprizinde, eseri yeniden yönetmeye hakkı olduğu gibi, zorunluluğu da vardır. Almanya’da bu zorunluluk sözleşmeyle de saptanır. Ancak, kaçınılmaz sanatsal ve kişisel gerekçelerin varlığında, tiyatro yönetimi şefi bu görevinden affedebilir.
2. Dile getirildiği kadarıyla, Herr Dr. Praetorius’un görevi reddetme nedenleri, bana, planlamayı değiştirmekten doğacak büyük sakıncaları dengeleyebilecek ağırlıkta görünmüyor, çünkü:
   • Bir başka şef tarafından yapılan değişiklikler, kolaylıkla safdışı bırakılabilir.
   • Bir orkestranın uyum yeteneğinin delişmesi, ancak değişik şeflerin yorumlarına uyabilmeyi zamanında öğrenmesiyle mümkündür.
3. En azından, şeflerden birine aşırı yük yüklenmesini önlemek açısından, çalışmanın Dr. Praetorius (Tosca) ile Ferid Alnar (Butterfly) arasında bölüştürülmesi gereklidir. Kaldı ki, bu yapılmadığı takdirde, aynı zamanda çalışmaları sürdürülecek “Fidelio” ve “Satılmış Nişanlı” eserlerinde de aksamalar doğacaktır. Söz gelimi Ferid Alnar bey, “Tosca”nın röpriz provalarına girdiği takdirde, “Satılmış Nişanlı” için yürüttüğü ön çalışmaları yaklaşık dört hafta süreyle bırakmak zorunda kalacaktır.
4. “Tosca” afişlerinde şef olarak Herr Dr. Praetorius’un adı yazılmış olduğuna göre, bir değişiklik mümkün görülse bile, bu durum hem masrafa yol açacak, hem de gerekli tanıtma kampanyasını geciktirecektir.

Özetleyecek olursam, gerek amaçladığım iş disiplini, gerekse işin ekonomisi açısından, Herr Dr. Praetorius’un itirazının kabul edilmemesini, ya da en azından bu konudaki kararın dönüşüme kadar ertelenmesini rica ediyorum.

                                                                                  Saygılarımla,

                                                                                  Carl Ebert

 

Mektubun orijinali