Copyright © 2011 Cevad Memduh Altar
Ulus
22 Mart 1964
Serbest
görüşler
Yazan: Cevad Memduh Altar
Ünlü piyanistimiz İdil Biret, daha 5,5 yaşında iken, dinleyenleri başarısına hayran bırakmıştı. Aradan 15 yıl daha geçti; bu süre içinde kendisine duyduğumuz hayranlığın sebepsiz olmadığı anlaşıldı. İdil çocuk iken, piyanoya oturur, nota yerine bebeğini koyar, ya da dinlediği bir eseri bize hafızadan tekrarlar, ya da küçücük duygusu ile kendi başına yaptığı bir eseri dinletirdi… İstanbul, Boğaziçi, Süleymaniye Camii adlı kompozisyonlar ve daha neler neler…
Bundan 15 yıl kadar önce, Batılı iki büyük sanatçı, günün birinde Ankara’da karşılaşıvermişti. Bunlardan biri ünlü Fransız piyanisti Lazar Levy, öteki de ünlü Alman orkestra şefi Hermann Scherchen idi. İki otorite birbirlerini gıyaben tanımışlar, hayatları boyunca bir kere bile karşılaşmamışlardı. Bunu, iki sanat büyüğünü birbiriyle buluşturduğum gün öğrendim. İkisi de ricamı kabul etmiş ve İdil’in Selanik Caddesindeki apartımanına benimle birlikte gelmişlerdi.
O gün ikisi de çocuğun kabiliyetine hayran olmuş, yalnız tek bir konuda anlaşmazlığa düşmüşlerdi. Lazar Levy İdil’i –klasik terimi ile– “Harika Çocuk” olarak vasıflandırıyordu. Hermann Scherchen ise, “Harika çocuk olmaz, harika hafıza olur” tezini savunuyordu. Fakat ikisinin de eksiksiz birleştiği tek nokta, İdil’in daha o yaşlardaki olağanüstü müzik gücü idi. Lazar Levy o gün zamanın Millî Eğitim Bakanı rahmetli Hasan Ali Yücel’e İdil hakkında son derece dikkat çekici raporunu sundu. İdil Biret’in Fransa’da yetiştirilmesiyle ilgili kanunun Büyük Millet Meclisince kabul edilmesinde bu raporun da büyük önemi oldu.
Aradan gene yıllar geçti; İdil 1957’de Paris Millî Konservatuarını Birinci Prix ile bitirdi. Daha çocuk yaşta denecek İdil’in artık konser faaliyeti başlamıştı. Az zamanda anavatandaki sayısız hayranlarından başka, Fransa, İngiltere, Belçika, İsviçre, Hollanda, İspanya, Monte Carlo, Yunanistan, İsveç, Finlandiya, Kanada, Rusya, Birleşik Amerika ve Almanya’daki sanat çevrelerinde de İdil hayranlar kazandı ve silinmez yankılar bıraktı; dünya basını onun yaşındaki değme virtüoza pek de nasip olmamış eleştirmelerle, İdil’in olağanüstü başarısına hayranlığını açıkladı. İdil’in Milletlerarası Piyano Edebiyatının şaheserlerini icradaki üslûbu, Kempff’leri, Cortot’ları şaşırtmış, Wilhelm Kempff gibi bir virtüoz, Batı icra geleneğinde ender bir olay yaratarak, 1953 yılında İdil ile Paris’te müşterek bir konser vermişti.
İdil, milletlerarası büyük festivallerde iftihar verici takdirler kazandı, ödüller aldı. Vaktiyle onun sanat gücünü harika hafıza olarak vasıflandırmış bulunan Hermann Scherchen, İdil ile artık müşterek plak doldurmak için can atıyordu.
Ünlü piyanistimiz İdil Biret, şimdi de Ankara, İstanbul ve İzmir’de konserler vermek üzere gene aramızda bulunuyor. Hattâ onun Ankara’da verdiği son konserler, henüz çok küçük yaştaki sanat elçimize olan inancımızı büsbütün arttırıyor. İdil’in 3 Aralık 1964’te Londra Senfoni Orkestrasının İstanbul’da vereceği konsere solist olarak katılacağı haberine ne kadar sevinsek azdır.